Cà phê Arabica là gì? Đây có lẽ là câu hỏi đầu tiên mà nhiều người đặt ra khi bắt đầu tìm hiểu sâu hơn về loại cà phê nổi tiếng này. Đặc biệt, với những người ở độ tuổi trung niên, cà phê không chỉ là thức uống để bắt đầu ngày mới mà còn là một nét văn hóa thưởng thức tinh tế. Trong bài viết này, bạn sẽ tìm thấy câu trả lời đầy đủ và chi tiết cho thắc mắc: cà phê arabica là gì, nguồn gốc, đặc điểm và hương vị đặc trưng của nó.
Cây cà phê Arabica là gì?
Trước hết, cây cà phê Arabica (Coffea arabica) là giống cà phê phổ biến nhất thế giới, chiếm hơn 60% tổng sản lượng cà phê toàn cầu. Đặc điểm cây cà phê Arabica là thân cây nhỏ hơn so với Robusta, chỉ cao từ 2-6 mét, tán lá rậm rạp, xanh đậm và bóng mượt. Hoa Arabica màu trắng tinh khôi, có mùi thơm nhẹ nhàng, nở thành từng chùm nhỏ dọc các cành cây. Quả của Arabica thường chín đỏ, chứa hai hạt bên trong, đôi khi xuất hiện hạt đơn gọi là peaberry, nổi bật với hương vị đặc biệt hơn hẳn.
Nguồn gốc của cà phê Arabica ở đâu?
Cà phê Arabica bắt nguồn từ cao nguyên Ethiopia, nơi được coi là cái nôi đầu tiên của cà phê thế giới. Người ta phát hiện và bắt đầu trồng cà phê Arabica từ thế kỷ thứ 9 tại vùng Kaffa của Ethiopia. Từ Ethiopia, cà phê arabica lan sang Yemen vào thế kỷ 15 và từ cảng Mocha của Yemen, Arabica bắt đầu hành trình chinh phục thế giới. Đến thế kỷ 17-18, hạt cà phê Arabica theo chân các thương nhân và nhà truyền giáo sang châu Âu, châu Mỹ và nhiều vùng đất mới khác.
Những đặc điểm cà phê Arabica
Đặc điểm cà phê Arabica nổi bật hơn cả là hàm lượng caffeine thấp hơn Robusta, chỉ khoảng 0.8–1.5%, tạo nên cảm giác nhẹ nhàng khi thưởng thức. Arabica thường sinh trưởng tốt ở độ cao 900-2200 mét, nơi có khí hậu mát mẻ, nhiệt độ từ 15-24 độ C. Cây cà phê Arabica thích hợp trồng trên đất bazan màu mỡ, thoát nước tốt, giúp cây hấp thụ đầy đủ dưỡng chất.
Ngoài ra, hạt Arabica có hình bầu dục dài hơn hạt Robusta, vỏ mỏng hơn, và yêu cầu quy trình chế biến, rang xay kỹ càng hơn để đảm bảo chất lượng. Chính những đặc điểm cà phê arabica này đã tạo nên sự quý giá và chất lượng đặc biệt cho loại cà phê này.
Hương vị của cà phê Arabica
Khi nói về cà phê arabica có vị gì, người ta thường mô tả đó là hương vị phức hợp, tinh tế, cân bằng giữa độ chua nhẹ nhàng và hậu vị ngọt ngào. Hương vị cà phê arabica nổi bật với các nốt hương trái cây, cam quýt, táo xanh, cùng chút caramel, chocolate hoặc hạt dẻ. Khi uống, bạn sẽ cảm nhận được body nhẹ, mịn màng, thanh tao, rất khác biệt so với sự đậm đà, mạnh mẽ của Robusta.
Để cảm nhận trọn vẹn bản giao hưởng này, chúng ta hãy cùng phân tích những thành phần chính tạo nên nó:
Vị chua thanh tao
Đây là đặc trưng nổi bật và cũng là điểm gây nhiều hiểu lầm nhất cho những người mới bắt đầu. Chua trong Arabica không phải là vị chua gắt của chanh hay vị chua của cà phê hỏng. Đó là một vị chua thanh thoát, tươi sáng và sống động, tương tự như vị chua dịu của các loại trái cây chín mọng.
Vị chua này đến từ các loại axit hữu cơ tự nhiên có trong hạt cà phê, chủ yếu là axit Citric (tạo vị chua của cam, quýt), axit Malic (tạo vị chua của táo xanh), và axit Phosphoric (tạo cảm giác lấp lánh, sủi tăm nhẹ trên lưỡi). Lượng axit này được hình thành và phát triển mạnh mẽ nhất khi cây cà phê được trồng ở độ cao lớn, nơi quá trình quả chín diễn ra chậm rãi.
Các sắc thái của vị chua: Đó có thể là vị chua của cam vàng, chua của quả mọng, chua của táo hay thậm chí là chua của rượu vang. Mỗi vùng đất, mỗi giống cây sẽ cho ra một sắc thái chua đặc trưng.
Hương thơm phức hợp
Nếu vị chua là tâm hồn, thì hương thơm chính là lớp áo choàng lộng lẫy của Arabica. Nhờ hàm lượng đường và lipid cao, khi rang, Arabica tạo ra hơn 800 hợp chất hương thơm khác nhau. Mùi hương có thể tỏa ra ngay từ khi bạn mở túi cà phê, khi xay, và đặc biệt là khi pha với nước nóng.
Vị đắng và hậu vị
- Vị đắng: Vị đắng của Arabica đến từ caffeine và một số hợp chất khác, nhưng do hàm lượng caffeine thấp, vị đắng này rất nhẹ nhàng, tinh tế, chỉ đủ để tạo ra sự cân bằng cho vị chua và ngọt, chứ không hề lấn át hay gây khó chịu. Nó giống như vị đắng của sô-cô-la đen cao cấp.
- Hậu vị: Đây là cảm giác hương vị còn đọng lại trong vòm họng sau khi bạn đã uống cà phê. Một ly Arabica chất lượng cao sẽ để lại một hậu vị ngọt ngào, sạch sẽ và kéo dài, khiến bạn muốn thưởng thức thêm ngụm nữa.
Đó là sự cân bằng hoàn hảo giữa vị chua thanh của hoa quả, hương thơm nồng nàn quyến rũ, vị ngọt tự nhiên, một chút đắng nhẹ để tạo điểm nhấn và kết thúc bằng một hậu vị ngọt ngào, vương vấn. Đó là một trải nghiệm vị giác đầy tinh tế mà bất kỳ người yêu cà phê nào cũng nên thử ít nhất một lần trong đời.
4 loại cà phê Arabica phổ biến hiện nay
Có 4 giống cà phê Arabica được ưa chuộng nhất trên thị trường:
- Typica: Giống Arabica cổ điển, năng suất thấp nhưng hương vị trái cây và hoa rõ nét.
- Bourbon: Giống Arabica cao cấp, được trồng rộng rãi, mang hương caramel, chocolate cùng độ ngọt tự nhiên cao.
- Caturra: Biến thể từ Bourbon, năng suất tốt hơn và mang vị chua tươi sáng, rõ nét.
- SL28 và SL34: Các giống Arabica nổi tiếng từ Kenya, đặc trưng với độ chua sắc nét, mạnh mẽ cùng hương thơm rất phong phú.
Vùng trồng Arabica trên thế giới
Cà phê Arabica được trồng rộng rãi tại các vùng cao nguyên có khí hậu mát mẻ trên thế giới như:
- Nam Mỹ: Brazil và Colombia, nơi Arabica chiếm đa số với hương vị cân bằng, ngọt hậu.
- Trung Mỹ: Guatemala, Costa Rica với Arabica hương vị hoa quả rõ ràng, nổi bật nhất là cam và chanh.
- Châu Phi: Ethiopia, Kenya với giống Arabica nổi tiếng về độ chua và sự phức tạp hương vị.
- Châu Á: Indonesia (Java, Sumatra) và Việt Nam (Đà Lạt, Sơn La), với các đặc điểm riêng biệt về hương vị và body.
Vùng trồng Arabica ở Việt Nam ngon nhất
Tại Việt Nam, cà phê Arabica chủ yếu phát triển mạnh tại các vùng cao nguyên với khí hậu lý tưởng như:
- Cầu Đất, Đà Lạt: Được xem là vùng Arabica ngon nhất với độ cao 1500m, nổi tiếng với hương cam quýt, caramel và hậu vị ngọt ngào.
- Sơn La: Arabica Sơn La có độ chua thanh, hương hoa cỏ đặc trưng, tạo nên sự độc đáo khác biệt.
- Lào Cai, vùng Tây Bắc: Đặc biệt với Arabica ở độ cao trên 1600m, hương vị cà phê arabica nơi đây rất tinh tế, nhẹ nhàng và hậu vị thanh tao, ngọt nhẹ.
Lời kết
Hy vọng qua bài viết chi tiết này, bạn đã giải đáp được đầy đủ câu hỏi cà phê arabica là gì, từ cây cà phê arabica, nguồn gốc, đặc điểm cà phê arabica cho đến hương vị cà phê arabica hấp dẫn khó cưỡng. Arabica không chỉ đơn thuần là một loại cà phê, nó còn là đại diện cho nghệ thuật thưởng thức cà phê tinh tế và đẳng cấp.
Hãy dành chút thời gian để trải nghiệm hương vị Arabica đích thực, và để mỗi ly cà phê bạn uống mỗi ngày là một hành trình khám phá đầy thú vị.